Historia Spółki


Święty Wojciech Dom Medialny jest jednym z najstarszych działających polskich wydawców. Spółka powstała w 1897 roku w Poznaniu, dzięki staraniom abpa Floriana Stablewskiego.

Początki łączą się z myślą stworzenia polskiego czasopisma katolickiego dla Wielkopolan. W styczniu 1895 r. ukazał się pierwszy numer „Przewodnika Katolickiego” - tygodnika dla rodzin i bractw chrześcijańskich. Od początku z tygodnikiem związany był wybitny społecznik ks. Józef Kłos. Czasopismo szybko zyskało ogromną popularność, a zainteresowanie polskojęzyczną literaturą katolicką w zaborze pruskim było tak duże, że arcybiskup Florian Stablewski wykupił udziały Spółki Akcyjnej „Kurier Poznański” i 17 grudnia 1897 r. przekształcił ją w Spółkę Akcyjną „Drukarnia i Księgarnia św. Wojciecha”, a w języku niemieckim: St. Adalbert Druckerei und Buchhandlung. Nowa nazwa wyraźnie wskazywała na cele, jakie arcybiskup postawił przed spółką. DiKŚW miała budzić ducha religijnego i patriotycznego wśród polskich katolików, dlatego właśnie jej patronem został św. Wojciech. W ramach spółki powołano do życia księgarnię wysyłkową i wydawnictwo.

Rozwój Drukarni i Księgarni Świętego Wojciecha

Już w 1899 r. firma zakupiła kamienicę przy skrzyżowaniu ul. Święty Marcin i al. Marcinkowskiego i tam przeniesiono drukarnię, księgarnię i wydawnictwo, otwarto także antykwariat naukowy. Spółka rozwijała się bardzo szybko, przede wszystkim księgarnia i wydawnictwo. Stopniowo rozbudowywano i modernizowano także drukarnię, którą w 1912 roku przeniesiono na ul. Piotra Wawrzyniaka. Do roku 1914 nastąpił szybki rozwój firmy w czołową polską placówkę księgarską i wydawniczą, promieniującą na wszystkie trzy zabory. Przełomowym momentem dla rozwoju instytucji było objęcie jej kierownictwa w roku 1902 przez ks. Piotra Wawrzyniaka. Nadał on firmie statut prawny spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Celem jej była katolicka działalność naukowa, oświatowa i społeczno-dobroczynna. Z osiąganych przez spółkę zysków wspierano liczne inicjatywy o charakterze katolickim, patriotycznym i społecznym. Zainicjowano wydawanie książek o tematyce społecznej zgodnie z duchem encykliki papieża Leona XIII „Rerum novarum” (czasopismo „Stowarzyszenie”, serie: „Odczyty i Broszury Popularne dla Towarzystw Polskich", „Głosy na czasie", „Teatr Ludowy", „W pogoni za prawdą", i in.) oraz patriotycznej (np. seria „Co to jest Polska”).

Najpełniejszy okres rozwoju Spółki przypada na lata międzywojenne. Dynamika rozwoju firmy już w latach dwudziestych postawiła ją w pierwszym rzędzie placówek spełniających trudną do przecenienia rolę w życiu umysłowym, społecznym i kulturalnym Wielkopolski i całego kraju. W ciągu roku wydawano średnio niemal 100 tytułów, drukowano niemal 1 mln egzemplarzy książek. Nakład „Przewodnika Katolickiego” osiągnął przed wojną 300.000 egzemplarzy. W 1919 roku zakupiono okazały gmach Hotelu Rzymskiego na narożniku Placu Wolności i al. Marcinkowskiego. Przeniesiono tu biura centrali, administrację czasopism, wydawnictwo i księgarnię z działem dewocjonaliów. W budynku przy Świętym Marcinie urządzono Wytwórnię Sprzętów Kościelnych oraz tzw. Dom Katolicki, z obszernymi salami i restauracją, z którego korzystały liczne towarzystwa katolickie.

2-pracownicy.jpg

Działalność pozawydawnicza

Oprócz wydawania książek i czasopism (8 tytułów, w tym literacka „Tęcza") działalność firmy obejmowała w okresie międzywojennym zakłady graficzne, stopniowo rozbudowywane i dysponujące wszystkimi znanymi podówczas działami techniki drukarskiej, 4 księgarnie, fabrykę papieru „Malta" pod Poznaniem i fabrykę miazgi drzewnej „Kostuchna" koło Katowic, a także Wytwórnię Sprzętów Kościelnych w Poznaniu, zaopatrującą kościoły oraz dział dewocjonaliów w księgarniach DiKŚW. Publikacje Księgarni św. Wojciecha nie ustępowały poziomem jakości druku najlepszym oficynom europejskim i zyskiwały uznanie na międzynarodowych wystawach. Hurtownie w Poznaniu i Wilnie rozprowadzały książki na terenie Polski oraz wśród Polonii rozrzuconej po całym świecie.

Publikacje wydawnicze

Publikacje wydawnictwa obejmowały szeroki zakres tematyczny, nie tylko literaturę ściśle religijną czyli teologiczną, teksty biblijne, modlitewniki, ale i świecką literaturę piękną autorów polskich i obcych (szczególnie dla dzieci i młodzieży, m.in. powieści Juliusza Verne’a, G.K. Chestertona, J.F. Coopera i J.O. Curwooda), liczne podręczniki (również akademickie), lektury szkolne (np. pierwsze wydanie „Historii żółtej ciżemki” A. Domańskiej), prace krytyczno-literackie, publicystykę, różnorodne poradniki, książki naukowe (np. „Zarys genetyki zwierzęcej” Z. Moczarskiego i J. G. Szumana z 1927 r.). Ogółem w latach 1919-1939 wydano prawie 1800 tytułów.

3-redakcja-Przewodnika-Katolickiego-1.jpg

Nasi autorzy

Wśród autorów książek religijnych widnieją tak znakomite nazwiska jak: o. Jacek Woroniecki, ks. Aleksander Żychliński, ks. Kazimierz Zimmermann, ks. Stanisław Adamski, ks. Aleksy Klawek. Księgarnia św. Wojciecha była pierwszym wydawcą powieści historycznych Zofii Kossak-Szczuckiej. Debiutował tu m.in. Gustaw Morcinek. Swoje utwory publikowali: Waleria Szalay-Groele, Maria Czerska Mączyńska, Wiktor Gomulicki, Ewa Szelburg-Zarembina, Jan Wiktor, Artur Oppman, Leszek Prorok, Kazimiera Iłłakowiczówna, Jan Sztaudynger, Jan Dobraczyński, Józef Kisielewski. Książki były ilustrowane przez znanych grafików, m.in. Kamila Mackiewicza i Tadeusza Wolniewicza.

Dorobek edukacyjny

Wyraźną dominację nad innymi wydawnictwami osiągnęła Księgarnia św. Wojciecha w wydawaniu podręczników, uzyskując w niektórych ich rodzajach monopol w skali całego kraju (w 1919-1939 ukazało się około 320 tytułów podręczników, przede wszystkim do nauki religii i matematyki, w nakładzie ponad 100 mln egzemplarzy). W tym czasie zaznacza się też szczególne zainteresowanie wydaniem tekstów Pisma Świętego i biblistyki.

4-ksiegarnia.jpg

"Biblia Poznańska"

W latach 1926-1932 ukazało się pierwsze wydanie „Biblii Poznańskiej" w nowej wersji językowej wraz z komentarzem odpowiadającym aktualnemu stanowi nauk biblijnych. Budzeniu zainteresowania Pismem Świętym służyła seria „Sprawy Biblijne".

II wojna światowa przyniosła zniszczenia i tragiczną śmierć kilkorga pracowników Drukarni i Księgarni św. Wojciecha. Majątek spółki został zajęty przez nazistów, drukarnia, zarządzana przez okupanta, miała służyć szerzeniu ideologii hitlerowskiej i „wzmacniać niemczyznę na kresach wschodnich”. Księgarnia w Warszawie uległa zniszczeniu w czasie powstania warszawskiego, a oddział lubelski został w czasie wojny dwukrotnie zbombardowany – w 1939 i 1944 roku. W 1945 roku księgarnia wileńska znalazła się poza granicami kraju.

Po II wojnie światowej majątek spółki został w znacznym stopniu upaństwowiony. Władze komunistyczne przejęły przedsiębiorstwa Drukarni i Księgarni św. Wojciecha – Papiernię Malta, drukarnię, Wytwórnię Sprzętów Kościelnych i Fabrykę Miazgi Drzewnej. Działalność wydawnictwa została ograniczana do kilku tytułów religijnych. W najcięższych czasach stalinowskich udawało się publikować zaledwie 5 tytułów rocznie. Mimo ogromnych trudności stopniowo odbudowywano Drukarnię i Księgarnię św. Wojciecha. Jeszcze w 1945 roku wydawnictwo opublikowało 5 tytułów, a księgarnia rozpoczęła sprzedaż nielicznych książek, które przetrwały wojnę, początkowo przy ul. 27 Grudnia. Po odbudowaniu spalonego Hotelu Rzymskiego w 1947 r., na dawne miejsce powróciła centrala, wydawnictwo i księgarnia z działem dewocjonaliów, a nieco później uruchomiono nową Wytwórnię Sprzętów Kościelnych. Władze komunistyczne nie wyraziły zgody na wznowienie czasopism, przede wszystkim „Przewodnika Katolickiego”. Dopiero rok 1957 przyniósł większy rozwój wydawnictwa, szczególnie w edycji Pisma Świętego i podręczników do nauki religii. Pierwszy powojenny numer „Przewodnika Katolickiego” ukazał się 8 grudnia 1956 r. W tym samym roku wznowiono także „Bibliotekę Kaznodziejską”. W następnym roku wydano pierwszy numer nowego czasopisma „Katecheta”.

Najważniejsze wydawnictwa tego okresu to: „Encyklopedia biblijna" pod redakcją ks. E. Dąbrowskiego, „Słownik kościelny łacińsko-polski" A. Jougana, „Religie Wschodu" ks. E. Dąbrowskiego, pierwszy polski przekład z oryginału dzieł J. Flawiusza („Dawne dzieje Izraela", „Wojna żydowska", „Przeciw Apionowi", „Autobiografia"), „Dzieje archidiecezji poznańskiej" ks. J. Nowackiego, „Słownik wczesnochrześcijańskiego piśmiennictwa" pod redakcją ks. J.M. Szymusiaka i ks. M. Starowieyskiego, „Archeologia Palestyny" pod redakcją L. Stefaniaka, „Breviarium fidei" w opracowaniu S. Głowy SJ, „Hagiografia polska. Słownik bio-bibliograficzny" pod redakcją o. R. Gustawa, „Słownik Nowego Testamentu" X. L. Dufoura, „Katolicyzm A - Z" pod redakcją ks. Z. Pawlaka, „To był serdeczny przymus" J. Ziółkowskiego, „Miłość miłości szuka" - poezje zebrane ks. J. Twardowskiego.

Szczególną pozycję zajmuje 4-tomowe wydanie Pisma Świętego Starego i Nowego Testamentu (tzw. „Biblia Poznańska") z bardzo obszernymi komentarzami pod redakcją ks. M. Petera i ks. M. Wolniewicza. Oprócz kontynuacji dawnych serii, jak np. „Pisma Ojców Kościoła", „Myśli Świętych", powstały nowe, m.in.: „Żywe Ziarno" (dla dzieci i młodzieży), „Drogowskazy Wiary", „Biblioteka Pomocy Naukowych", „Biblioteka Katechety", „Służba", „Szlakami Polskiego Millenium".

W 1957 roku wprowadzono nowe, rozpoznawalne logo, używane do 2008 roku. Natomiast w 1960 roku zmieniono nazwę spółki na: „Księgarnia św. Wojciecha sp. z o.o.”. Nazwa ta funkcjonowała do roku 1995, kiedy powrócono do dawnego brzmienia firmy.

W latach 70-tych, mimo licznych trudności, uruchomiono przy dzisiejszej ul. Chartowo własny Zakład Poligraficzny.

W 1985 roku Księgarnia św. Wojciecha otrzymała Nagrodę Społeczną im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego za wybitne zasługi w krzewieniu wartości katolicko-społecznych i narodowych.

Czasy współczesne

W marcu 2008 roku wydawnictwo Księgarnia św. Wojciecha przyjęło nową nazwę - Wydawnictwo Świętego Wojciecha.

Obecnie, wraz ze zwiększającą się z roku na rok liczbą tytułów Wydawnictwo św. Wojciecha plasuje się w ścisłej czołówce wydawnictw książek religijnych, stara się nawiązać do swego historycznego dorobku i wypracowanego modelu, preferując książki o charakterze edukacyjnym (szczególnie podręczniki i poradniki metodyczne dla wszystkich szczebli nauczania w nowatorskim ujęciu metodycznym i edytorskim), modlitewniki i teksty Pisma Świętego. Znaczne miejsce w planach wydawniczych stanowią publikacje słownikowe, biograficzne, dokumenty Kościoła, literatura piękna, książki dla dzieci.

W 2013 roku DiKŚW przeniosła się do nowej siedziby przy ul. Chartowo, w której mieszczą się wszystkie redakcje i działy organizacyjne spółki.

We wrześniu 2015 roku Drukarnia i Księgarnia św. Wojciecha zmieniła nazwę na Święty Wojciech Dom Medialny sp. z o.o.

5-siedziba-spo-ki-dzis.jpg